WAT IS DE DAKPLANNENFABRIEK?
De Dakplannenfabriek is een brainstorm sessie waarbij we samen in drie uur komen tot veel creatieve ideeën. Je bent direct betrokken bij de vorming van deze ideeën, hiermee creëer je draagvlak binnen je team.
Vooraf formuleren we de vraag. Voor de brainstorm neem je een aantal collega’s (of betrokkenen) mee, wij zorgen voor creativiteit, een sneltekenaar en een moderator.
De sessie is opgedeeld in vier onderdelen:
1. Toekomstvisie – De gedroomde krantenkop voor over 10 jaar.
2. Obstakels – Tegen welke problemen gaan we aanlopen bij het realiseren van deze krantenkop?
3. Ideeën – Met een ideeënroulette bedenken we hoe we die obstakels uit de weg kunnen ruimen.
4. Dot voting – Iedereen brengt drie keer zijn stem uit, zo komen we tot de drie beste ideeën!
DOEL VAN DEZE SESSIE
In deze Dakplannenfabriek stond het daklandschap van Amstel III centraal. In de wijk Amstel III verrijzen de komende jaren in hoog tempo nieuwe wooncomplexen, winkels en kantoren. Er zijn al veel platte daken, maar er komen in de komende jaren ook nog veel platte daken bij. We gingen aan de slag met de vraag hoe we deze enorme potentie van het daklandschap optimaal kunnen benutten.
De locatie voor deze brainstormsessie was al snel gevonden. Kleurstoff is het enige dak dat momenteel in gebruik is in Amstel III en biedt een mooi uitzicht op al het zwart bitumen van het gebied. De Dakplannenfabriek vormde het startschot voor Rooftop Residency. Tijdens Rooftop Resiedency (22 – 29 augustus) wonen en werken architect Harro de Jong en onderzoeker Martijn Duineveld een weeklang op het daklandschap van Amstel III. Het doel van deze week is om te komen tot een aantal scenario’s en toekomstbeelden voor een gezamenlijk daklandschap voor dit gebied. Rooftop Residency is een handreiking naar de stakeholders in het gebied, om daadwerkelijk aan de slag te gaan met de potentie van het dak.
Tijdens de Dakplannenfabriek over het daklandschap van Amstel III staat één vraag centraal:
Hoe kunnen we optimaal gebruik maken van de enorme potentie van het daklandschap van Amstel III?
DE VRAAG
1. KRANTENKOP
(Augustus 2031), the Big International Newspaper:
“GEEN DAK MEER TE BEKENNEN IN BIJLMER HEIGHTS”
The New York Times tipt Bijlmer Heights als dé nieuwe, internationale trekpleister. Omdat hier alle daken in gebruik zijn, is er geen dak meer te zien. Dit is de plek waar community, natuur en recreatie samenkomen.
2. OBSTAKELS
Dak als kostenpost i.p.v. dat het wat oplevert
Het beeld bestaat dat investeringen in daken alleen maar geld kosten. De investeringen voor het gebruik van het dak worden gedaan door de projectontwikkelaars, gemeenten en beleggers. Dat terwijl de baten liggen bij het collectief; meer biodiversiteit, inclusiviteit en leefbaarheid. Daarmee vormt geld en een eerlijke verdeling van rendement een obstakel.
Wat gebeurt op daken onttrekt het leven van de straat
Wanneer we een compleet daklandschap realiseren met verschillende functies en een groeiende aantrekkingskracht bestaat het risico dat het leven plaatsvindt op tientallen meters hoogte. Mensen voelen niet meer de behoefte om de straat op te gaan en de leefkwaliteit gaat op straatniveau omlaag. Ook kan de privatisering van het daklandschap ervoor zorgen dat het dak een plek is voor de happy few en er een letterlijke kloof ontstaat tussen het leven op laag en hoog niveau.
De strijd om het dak, de ruimte is schaars
De huidige investeringen in daken concentreren zich vooral op duurzame energie. Overal waar je kijkt worden daken gevuld met zonnepanelen. Een belangrijke ontwikkeling voor een groene toekomst, maar de bruikbare ruimte op daken is schaars. Het dakoppervlakte biedt de ruimte om vele stedelijke vraagstukken het hoofd te bieden. Maar welke thema’s geven we prioriteit? En gaat daarbij het één niet ten koste van het ander?
3. IDEEËN
Aan de hand van deze obstakels zijn we creatief aan de slag gegaan. Via de ideeën roulette zijn we in kleine groepjes gaan brainstormen over de vraag hoe de obstakels kunnen helpen bij het behalen van de gedroomde toekomst.
De ideeën werden kort gepitcht en alle 12 (oké, 13 deze keer, er is een bonus idee bijgekomen) in getekende vorm opgehangen. Op het moment dat alle ideeën aan de muur hingen hebben we via dot-voting bepaald welke hiervan het meest aanspreken. Dit zijn de drie winnaars:
Toolbox Regenboogdak
De belangrijkste eis voor het dak op dit moment is PVC-zonnepanelen. Deze panelen nemen alle ruimte in en zorgen ervoor dat het dak niet op andere manieren gebruikt kan worden. Met een nieuw ontwerp liften we de panelen omhoog en zorgen ze daarnaast voor beschutting. Dat biedt ruimte voor een regenboog aan andere functies die op het dak plaats kunnen vinden.
Integrale landschapsvisie: Samenwerking plinten- en dakenmanager
Amstel III heeft sinds kort een plintenmanager die overziet hoe we verschillende ondernemers en functies op de begane grond inzetten. Dit zorgt voor een gevarieerde en interessante openbare ruimte en een levendige wijk. Voor het daklandschap is het zelfde nodig: Wat er op de verschillende daken gebeurd moet in samenspraak gebeuren, zodat we een afwisselend en leefbaar daklandschap creëren. Maar dat is niet het enige, het daklandschap moet ontwikkeld worden in samenspraak met het hele gebied. Zo vult het daklandschap het landschap op de begane grond aan. Belangrijk is dat het daklandschap ook een dakenmanager krijgt net als de plintenmanager.
Het daklandschap wordt collectief bezit
Maatschappelijke meerwaarde realiseren door het dak open te stellen voor het collectief. Particulieren, bewoners en maatschappelijke organisaties kunnen een stuk dak adopteren. In ruil voor het betalen van een stuk dak, krijgt de investeerder het recht op inspraak. Daarmee ontstaat er een collectief dat bepaalt welke functies er op een dak moeten plaatsvinden. Een financieringsmethode die het daklandschap inclusiever maakt.
OVERIGE IDEEËN
Pensioenfonds ‘De Groene Toekomst’
Pensioenfondsen zijn een belangrijke speler in de financiering van grootschalige projecten met rendement op de lange termijn. Nu fondsen onder druk worden gezet om van vervuilende industrieën naar een groene economie te bewegen kan het daklandschap van Amstel III een perfecte pilot vormen voor een pensioenfonds. Het daklandschap is op lange termijn rendabel en ontzettend goed voor de wereld en daarmee uitermate geschikt voor investeringen. We nodigen een pensioenfonds uit om de investeringen op het dak te financieren, om zo een duurzaam bestaan voor het dak te garanderen.
Proof of the Roof
Het idee dat investeren in het dak enkel een kostenpost is, is een ruim bewezen fabel. Proof of the Roof communiceert over succesverhalen van daken over de hele wereld. Door niet alleen de sociale of groene, maar ook de positieve financiële impact aan te tonen, is Proof of the Roof het ultieme middel om stakeholders te overtuigen van het nut van een mooi dak!
Dakidentiteit versterken
Wanneer je heel stevig investeert in een duidelijke dakidentiteit of dakcultuur zorg je ervoor dat het leven op de begane grond er niet toe doet of dat het leven op de begane grond automatische meebeweegt. Een uniek daklandschap is een trekpleister tot ver buiten Amsterdam Zuidoost en zorgt daarmee voor veel meer leven in de brouwerij.
Doe dus een goede investering in het onderzoeken welke dakidentiteit bij Amstel III past en investeer daar in. De aantrekkingskracht van het dak versterkt de beleving van de hele woonwijk.
De dubbele pannenkoek voorbij!
Ons denken focust zich enkel op horizontaal niveau; de begane grond en het dak. Dat betekent dat er maar twee verschillende wereld mogelijk zijn, maar dat is niet zo! Er zit nog zoveel tussen. We moeten zorgen voor een duidelijk cohesie en verbinding tussen beiden, waarbij er ook op de niveau’s tussen dak en grond van alles plaats kan vinden. De functies op de begane grond en het dak vullen elkaar aan, maar ook langs de gevels moet duidelijk iets gebeuren. Denk aan glijbanen, watervallen, verticaal groen, heuvels en andere fysieke ingrepen die dak en grond visueel en functioneel met elkaar verbinden.
The Big Sunshare: Zonnepanelen op bedrijvenstrook ipv op de woontorens
Belangrijke eerste stap is dat we het daklandschap benaderen als één landschap waarbij alles met elkaar in verbinding staat. Daarmee kunnen we functies ook duidelijk verdelen tussen daken. Naast Amstel III ligt een gigantische strook aan bedrijventerrein met bitumen dak. Wanneer we deze daken inzetten voor energieopwekking komen de andere daken vrij voor andere functies. De energie komt wel ten goede van Amstel III via een cooperatie.
De maatschappelijke dakenkansenkaart
Deze functieshaker gooit alle behoeften voor het daklandschap in een blender en verdeelt ze op basis van verschillende parameters op de best mogelijke manier. Zo wordt er gezorgd voor een perfecte functiemenging die alle belangen behartigt. Ruimte voor groen, ondernemerschap, energieopwekking en veel meer. Een onafhankelijk model dat alle wensen zo eerlijk mogelijk verdeelt.